Hành trình từ tiệm tạp hóa
Xuất thân từ một gia đình không mấy giàu có, cha của Karl là một thợ mỏ, nhưng đã bị đuổi việc bởi căn bệnh viêm phổi do lao động quá sức ở môi trường độc hại.
Năm 1913, mẹ của Kark bà Siepmann mở một tiệm tạp hóa nhỏ tại khu phố Schonnebeck trong vùng ngoại ô thành phố Essen ở Đức, gọi là “tiệm tạp hóa dì Emma”. Thế chiến I rồi II nổ ra sau đó làm cho nền kinh tế Đức kiệt quệ. Nhưng khi chiến tranh kết thúc, những đứa con sống sót của mẹ từ các chiến trường khác nhau đã tìm về gia đình. Cả Karl và Theo hợp lực nhau biến tiệm tạp hóa dì Emma thành chuỗi siêu thị theo đúng tinh thần phục vụ của mẹ, đầu tiên là cho những người nghèo, người hàng xóm.
 |
| Karl Albrech, đồng sáng lập thương hiệu Aldi, chuỗi siêu thị lớn nhất tại Đức |
Hai người bán các nhu yếu phẩm và hạn chế các mặt hàng dễ hỏng như đồ tươi sống, với suy nghĩ là người lao động tại khu vực họ sinh sống không quan tâm nhiều đến thương hiệu hàng hóa mà chỉ cần giá rẻ, trong khả năng mua sắm là được. Thiệt hại từ chiến tranh buộc người dân Đức lúc bấy giờ phải sống tiết kiệm và chiến lược của hai anh em đã phát huy tác dụng.
Để cắt giảm chi phí hàng hóa và tăng sức cạnh tranh, Karl tìm đến những nhà cung cấp nhỏ lẻ, ít tên tuổi. Tiệm của hai anh em cũng không bày sản phẩm lên tủ kệ để tiết kiệm chi phí vật dụng mà chỉ để sẵn trong thùng carton giấy.
Vào năm 1954 họ đã mở đến 50 chi nhánh và hoạt động theo nguyên tắc hàng hóa tốt nhất với giá thấp nhất. Dù không có bất cứ chiến lược quảng cáo gì nhưng cửa hàng nhanh chóng được biết đến nhờ hiệu ứng truyền miệng.
Thương hiệu Aldi chính thức thành lập vào năm 1961, viết tắt của cụm từ "Albrecht discount", có nghĩa là "cửa hàng giảm giá nhà Albrecht". Karl và Theo đều nhận sự ngưỡng mộ lẫn dè chừng từ các nhà cung cấp hàng hóa bởi khả năng đàm phán triệt để cắt giảm mọi chi phí một cách tối đa, đảm bảo sản phẩm luôn ở giá thấp nhất có thể.
Tuy nhiên, hai anh em lại bất đồng quan điểm về việc bán thuốc lá tại cửa hàng, dẫn đến việc tách Aldi thành 2 khu vực phát triển song song. Karl, người kiên quyết không ủng hộ việc bán thuốc, nắm quyền quản lý các cửa hàng khu vực phía nam đất nước và thành lập nên Aldi Sud. Theo ở phía Bắc và gây dựng Aldi Nord. Cả hai công ty đều có mối liên hệ qua lại tốt đẹp nhằm phát triển thương hiệu chung Aldi.
 |
| Mô hình siêu thị giá rẻ Aldi nhắm đến việc hỗ trợ các nhà cung cấp nhỏ lẫn người tiêu dùng |
Mãi đến năm 1966, Aldi mới trở thành hai công ty độc lập nhưng cùng mô hình, cùng chí hướng, kể cả khi hoạt động ở trong nước và khi kinh doanh ở nước ngoài. Hiện nay tại Đức, Aldi Nord có 35 chi nhánh với 2.500 siêu thị, đồng thời phát triển ra Đan Mạch, Pháp, vùng Benelux, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và Hà Lan; trong khi Aldi Süd hình thành 32 công ty chi nhánh với 1.600 siêu thị tại Đức, và phát triển sang Ireland, Anh Quốc, Hungary, Thụy Sĩ, Úc, Trung Quốc, Ý, riêng tại Áo và Slovenia hoạt động dưới thương hiệu Hofer, và cả hai cùng hoạt động tại Mỹ với tổng cộng 1.600 siêu thị.
Điều làm nên thành công siêu thị giá rẻ
Trên thực tế sự thành công của những chuỗi siêu thị giá rẻ như Aldi hay Lidl tại Đức cũng như tại hàng chục quốc gia khác đang định nghĩa lại siêu thị. Điều này lại rất có ý nghĩa với giới bình dân và tầng lớp trung lưu khi chính họ đang mua hàng của họ – vốn là những nhà sản xuất nhỏ, những trang trại, những đơn vị kinh tế hộ gia đình hay các hợp tác xã. Người ta sẽ rất ngạc nhiên khi một mô hình siêu thị như thế lại có thể phát triển và chiếm lĩnh thị trường kể cả ở những quốc gia công nghiệp, từ Đức sang Anh rồi Mỹ và hàng chục nước khác.
Nhưng quá trình hình thành và phát triển Aldi của anh em nhà Albrecht cho thấy siêu thị giá rẻ chưa bao giờ lạc hậu, kể cả khi con người mỗi ngày một giàu lên. Mô hình này đang tỏ rõ năng lực thay thế các khu chợ nhằm tạo nên nền nếp văn minh đô thị mới, nhất là nơi các nước đang phát triển như Việt Nam. Lẽ dĩ nhiên, bất cứ sự thành công nào cũng có những nguyên tắc của nó.
Kể cả nơi các nước đã có nền nếp văn minh siêu thị, sự xâm nhập của mô hình siêu thị giá rẻ Aldi không gặp khó khăn từ phía các nhà cung cấp lẫn người tiêu dùng. Một cuộc khảo sát được thực hiện năm 2002 bởi công ty nghiên cứu thị trường Forsa tại Đức cho thấy 95% số công nhân, 88% số nhân viên văn phòng, 84% số công chức, và 80% số người làm kinh tế gia đình bao gồm cả nông dân và chủ trang trại đến với Aldi, và tương tự sau này đến với cả mô hình siêu thị Lidl.
Tại Anh, người tiêu dùng hiện nay đổ một trên tám đồng bảng vào siêu thị giá rẻ Aldi và Lidl, trước đó 10 năm, tỷ lệ này mới chỉ là 1 trên 25 đồng bảng. Aldi - với chỉ 1.700 mặt hàng mà 94% đã là từ các nhà sản xuất nhỏ lẻ so với bình quân 20.000-30.000 mặt hàng của mỗi siêu thị tiêu chuẩn được cung ứng bởi những thương hiệu tên tuổi - đang làm cho bốn đại siêu thị nước Anh là Tesco, Asda, Sainsbury’s và Morrisons lo lắng vì không cạnh tranh nổi về giá, vốn thường rẻ hơn đến 30% cho cùng mặt hàng tương tự.
 |
| Hệ thống siêu thị Aldi |
Có hai nguyên tắc mà anh em nhà Albrecht áp dụng triệt để để tạo nên chiến lược kinh doanh cho hệ thống Aldi.
Trước hết là thương thảo trực tiếp và nghiêm ngặt với các nhà sản xuất hay nhà cung cấp, không qua trung gian, và luôn giữ cho họ ở quy mô bán hàng không phải đóng thuế. Nguyên tắc thứ hai là tiết giảm tối đa những khoản đầu tư không cần thiết.
Trên thực tế, Karl rất khó tính trong việc chọn lựa nhà cung cấp và đòi hỏi họ phải trung thành với chất lượng từng mặt hàng đã cam kết. Sự khó tính này không chỉ giữ cho chất lượng mỗi món hàng luôn ổn định mà còn giúp cho nhà cung cấp hay người trực tiếp sản xuất ra sản phẩm không bị khống chế bởi các lớp trung gian như các siêu thị khác vẫn áp dụng. Nó cũng giúp cho những nhà quản lý tại các siêu thị biết chắc họ có những gì trong thời gian nào, bởi đây là mối quan hệ trực tiếp. Người ta đã thấy các siêu thị Aldi chỉ cấp hàng vào thùng mỗi khi một món hàng nào đó gần hết, và nhờ vậy hàng luôn luôn tươi mới, đặc biệt thích hợp với nhóm thực phẩm, tươi sống và rau quả.
Bệ phóng
Cuộc suy thoái kinh tế năm 2007 - 2008 không gây ảnh hưởng đến đế chế nhà Albrecht mà còn tạo điều kiện cho chuỗi siêu thị giá rẻ này lên ngôi vì người dân phương Tây đa phần chọn cách "thắt lưng buộc bụng" khi mua sắm nhu yếu phẩm.
Karl Albrecht và Theo Albrecht nổi lên như một trong những câu chuyện thành công kinh tế lớn nhất tại Đức khi phương châm của họ là ‘chất lượng tốt nhất với giá thấp nhất’. Tạo nên một biên lợi nhuận cần thiết cho mô hình kinh doanh này thật không dễ chút nào, nhưng nhà Albrecht đã thành công nhờ vào chiến lược thiên về dân sinh của mình.
 |
| Bên trong một cửa hàng của Aldi |
Thực ra cuộc bành trướng của nhà Albrecht đã bắt đầu từ năm 1967 khi Aldi Süd mua lại chuỗi cửa hàng thực phẩm Hofer ở Áo và năm 1973 khi Aldi Nord tiến sang Hà Lan. Đến năm 1976, Aldi ghi dấu với việc tiến vào đất Mỹ, và năm 1979, Aldi Nord mua lại thương hiệu Trader Joe’s. Trong hoàn cảnh lịch sử sau ngày thống nhất, cả miền Tây dồn sức xây dựng miền Đông, dân Đức thắt lưng buộc bụng càng làm cho các siêu thị giá rẻ Aldi mọc nhanh như nấm.
Dù đối tượng ban đầu là tầng lớp lao động và trung lưu nhưng khi nền kinh tế Đức đã hồi phục, chuỗi siêu thị thu hút cả người giàu đến mua sản phẩm giá rẻ.
Năm 1993, cả hai anh em rời khỏi chức vụ điều hành và quyền quản trị công ty giao cho những quỹ gia đình, Markus Foundation với Aldi Nord và Trader Joe’s; Siepmann Foundation với Aldi Süd và thương hiệu Hofer.
Karl được coi là người đi tiên phong trong việc đưa những mô hình quản trị mới vào thế giới kinh doanh, và là cha đẻ của khái niệm "quay vòng khách hàng" kiểu Mỹ cũng như cách thức quản trị dịch vụ. Cuốn sách Service America: Doing Business in the New Economy của ông đã bán được tới hơn nửa triệu bản và dịch sang 7 thứ tiếng.
Người giàu nhất nước Đức Karl (qua đời 2014, 94 tuổi) và Theo (qua đời 2010, 88 tuổi) nhắm đến cả hai đối tượng là người tiêu dùng và nhà sản xuất. Sức bành trướng của Aldi mạnh đến cơ hồ muốn lấn át cả các siêu thị hạng sang ở Đức và ở Anh, và đang mở rộng toàn cầu với hơn 10.000 siêu thị, sắp tới là ở các thị trường Trung Quốc và châu Á.
Nguyễn Sinh
Phiên bản di động